Snoezelen, snoezelkamer, snoezelruimte, wat is het eigenlijk? Waarom en hoe gebruiken we het? En wie gebruiken zo’n snoezelruime?

Snoezelen is ontstaan uit twee woorden: ‘snuffelen’ en ‘doezelen’. Het woord ‘snuffelen’ slaat op het ontdekken en het stimuleren van de zintuigen. Het ‘doezelen’ verwijst naar de ontspanning en rust die snoezelen brengt.

Snoezelen wordt ook wel zintuigactivering genoemd en is een kalmerende activiteit. Binnen zorginstanties valt het onder de belevingsgerichte manier van zorg verlenen. Snoezelen prikkelt de zintuigen: het gehoor, het zicht, de reuk, de tast en de smaak waardoor er een relaxed gevoel ontstaat. Dat snoezelen kan overal maar wat vaak gezien wordt in zorginstellingen is dat er een aparte snoezelruimte wordt ingericht. De snoezelruimte is dan een speciale ruimte waar kinderen zich kunnen uitleven in een aangename omgeving die zowel prikkelend als rustgevend is.

Voor wie is een snoezelruimte?

Een snoezelruimte is onder andere geschikt voor de volgende doelgroepen:

• Kleine kinderen op de opvang of kleuterschool;
• Kinderen van een medisch kinderdagverblijf;
• Bij de zintuigelijke ontwikkeling van kinderen;
• Dementerende ouderen;
• Mensen met een verstandelijke beperking;
• (Autistische) Kinderen op het speciaal onderwijs;
• kinderen die behoefte hebben aan rust en afleiding;
• Personen die zich willen ontspannen.

Een snoezelruimte voor gehandicapten is heel anders opgebouwd dan een belevingsruimte voor een kinderopvang. Een snoezelruimte past zich aan de doelgroep aan.

Waarom een snoezelruimte inrichten?

Onze zintuigen spelen een belangrijke rol bij het ervaren van onszelf en de wereld om ons heen. Snoezelhulpmiddelen en/of materialen:

• Geven ontspanning;
• Stellen gerust en kunnen stress of onrust verminderen;
• Gaan verveling tegen;
• Bevorderen contact leggen;
• Verbeteren het ervaren via zintuigelijk waarneming.

Snoezelen kan gebruikt worden in een daartoe ingerichte snoezelruimte, maar ook juist in een gewone leefomgeving. Door het gebruik van uitnodigend speelgoed of materiaal kunnen zelfs de overactieve, onrustige of gespannen kinderen ontspannen. In de zorg voor dementie wordt snoezelen gebruikt om onrust en agressie te verminderen. Door snoezelen toe te passen is er minder kalmerende medicatie nodig. In de gehandicaptenzorg zijn er voor mensen en kinderen met een (ernstige) verstandelijke beperking in instellingen, op scholen en kinderdagverblijven mogelijkheden voor snoezelen. Daarvoor bestaan diverse materialen, waaronder ook compleet ingerichte snoezelruimtes (ook wel beleefruimtes genoemd).

Hoe werkt snoezelen?

Elke ruimte kun je omtoveren tot snoezelruimte. Wanneer er geen of weinig ruimte is, is de snoezel nestschommel een uitkomst. Bij het inrichten van een snoezelruimte is er aandacht voor de zintuigen, deze worden op verschillende manieren geprikkeld:

Zien. Er komt aandacht voor de visuele prikkels door bewegingen, kleuren, lampen en combinaties hiervan te gebruiken. Binnen budgetsnoezelen is materiaal voor onder andere de visuele prikkels te vinden. Voorbeelden zijn: sterrenhemel verlichting, bewegende lampen, lampen die van kleur veranderen, lichten die mee gaan op de muziek, rustgevende natuurfilms, bubbelbuizen. Gebruik in een snoezelruimte de juiste kleuren en geef aandacht aan de verlichting.

Horen. Het hoorzintuig kan gestimuleerd worden door muziek op te zetten. Dit kan door middel van geluidsboxjes maar kan ook gemaakt worden door een regenmaker, muziekdoosje of door het geluid van de waterbubbels van een bubbelbuis

• Voelen. De huid is ons grootste orgaan. Het is ons tastzintuig dat gevoel prikkels doorgeeft. We kunnen dit zintuig prikkelen door een warm bad te nemen, de sensorische borstel of massage ballen over onze huid te bewegen of een trillend massagekussen onder het hoofd te leggen. In spel is het tastzintuig ook goed te prikkelen met sensorisch speelgoed. Zoals de voelpuzzel, het voelspel of de tactiele slang. In een speciale snoezelruimte kan er verschillend materiaal gebruikt worden om het voelzintuig te stimuleren. Een hoogpolig tapijt, aaibare kussens, een wand met verschillende structuren of een verzwaarde deken zijn voorbeelden van materialen.
• Ruiken. Het geurzintuig kan ontspanning bieden. Door middel van essentiele olieën kan er een geur in de ruimte gebracht worden. Ook wierook, parfum, bloemen of geurpotjes is een manier om geur toe te voegen.

Er zijn eindeloos veel manieren waarop je een snoezelruimte kunt inrichten, laat je creativiteit de vrije loop! Eerder beschreef ik 5 tips voor het inrichten van een snoezelruimte.

Wil jij een snoezelverhaal met ons delen? We horen het graag.